असम

भारत कय एक सीमांत राज्य

असम या आसाम उत्तर पुरुबी भारत मा एकठो राज्य होय। असम अउर उत्तर पुरूबी भारतीय राज्यन से घिरा अहय। असम भारत कय एक सीमांत राज्य आय जौन चारिउ ओर से, सुरम्य पर्वतश्रेणि से घिरा बाय। ई भारत कय पुरुबोत्तर सीमा 24° 1' उ॰अ॰-27° 55' उ॰अ॰ अउर 89° 44' पू॰दे॰-96° 2' पू॰दे॰) पय बाय। पूरे राज्य कय क्षेत्रफल 78466 वर्ग कि॰मी॰ अहय। भारत - भूटान अव भारत - बांग्लादेश सीमा कुछ भाग मा असम से जुडी अहय। एह राज्य के उत्तर म अरुणाचल प्रदेश, पुरुब म नागालैंड अउर मणिपुर, दक्खिन म मिजोरम अव मेघालय अउर पच्छूँ मा बंग्लादेश अहय।

असम
অসম
भारत कय राज्य

[[फाइल:|250px|center|]]

भारत के मानचित्र पर
भारत के मानचित्र पर

राजधानी दिसपुर
सबसे बड़ा शहर गुवाहाटी
जनसंख्या 3,12,05,576
 - घनत्व 340 /किमी²
क्षेत्रफल 78,438 किमी² 
 - जिले 33
राजभाषा असमिया[१]
कब बना 26 जनवरी 1960
सरकार असम सरकार
 - राज्यपाल जगदीश मुखी
 - मुख्यमंत्री सर्बानन्द सोणोवाल (भाजपा)
 - विधानमण्डल एकसदनीय
विधान सभा (126 सीटें)
 - भारतीय संसद राज्य सभा (7 सीटें)
लोक सभा (14 सीटें)
 - उच्च न्यायालय गुवाहाटी उच्च न्यायालय
डाक सूचक संख्या 78
वाहन अक्षर AS
आइएसओ 3166-2 IN-AS
assam.gov.in

नाँव कइसे परा सम्पादन

 
कामाख्या मन्दिर (नीलाचल, गुवाहाटी)
 
कारेंगघर, आहोम राजा कय महल
 
देवी डोल (शिवसागर)
 
राजा महराजा कय मैदाम
 
रंग घर
 
तलातल घर
 
कलिया भोमोरा सेतु
 
चन्द्रकान्ता हस्तकला भवन (जोरहट)
 
डिब्रूगढ़ कय एकठउ बगान
 
असम चाय
फाइल:Krishnakshi Kashyap Sattriya Dancer.jpg
कृष्णाक्षी कश्यप, सत्रीया नृत्यांगना
 
एक सींग वाला गैंडा

इतिहास सम्पादन

पुरान असम सम्पादन

मध्यकालीन असम सम्पादन

भूगोल सम्पादन

नदियाँ सम्पादन

जलवायु सम्पादन

भूमि सम्पादन

खनिज सम्पादन

खेती सम्पादन

अउर तमाम उत्पादन सम्पादन

सिंचाई सम्पादन

बिजुली सम्पादन

उद्योग सम्पादन

अवाजाही सम्पादन

पढ़ाई लिखाई सम्पादन

असम म छह से बारा साल की उमर कय लइका के ताईं माध्यमिक स्तर तक अनिवार्य अउर सेत मा पढ़ाई करय कय ब्यवस्था अहय। गुवाहाटी, जोरहाट, तेजपुर, सिलचर अउर डिब्रूगढ़ मा विश्वविद्यालय अहँय। राज्य के 80इव से जादा केद्रंय से लोक कल्याण कय तमाम योजना चलति अहँय। जौन महिलाओं अव लरिकन के बरे मन बहलावय अउर तमाम रहन सहन कय सुविधा कय ब्यवस्था कराथीं।

विश्वविद्यालय जगह जब बना श्रेणी पढ़ाई
डिब्रूगढ़ विश्वविद्यालय डिब्रूगढ़ 1965 राज्य सरकार तमाम
गुवाहाटी विश्वविद्यालय गुवाहाटी १९४८ राज्य सरकार तमाम
कॉटन विश्वविद्यालय गुवाहाटी 1901 राज्य सरकार तमाम
कृष्णकांत हैंडीकी स्टेट ओपन यूनिवर्सिटी गुवाहाटी 2007 राज्य सरकार घर बइठे पढ़ाई
शंकरदेव आयुर्विज्ञान विश्वविद्यालय गुवाहाटी 2010 राज्य सरकार स्वास्थ्य विज्ञान
असम कृषि विश्वविद्यालय जोरहाट 1968 राज्य सरकार कृषि/ खेती विज्ञान
काजीरंगा विश्वविद्यालय जोरहाट 201 निजी तमाम
असम डाउन टाउन विश्वविद्यालय गुवाहाटी 2010 निजी तमाम
असम डॉन बोस्को विश्वविद्यालय गुवाहाटी 2009 निजी तमाम
असम विश्वविद्यालय सिलचर 1994 केंद्रीय तमाम
तेजपुर विश्वविद्यालय तेजपुर 1994 केंद्रीय तमाम


इंजीनियरिंग कॉलेज-

मेडिकल कॉलेज-

  • जोरहाट मेडिकल कॉलेज - जोरहाट
  • असम मेडिकल कॉलेज - डिब्रुगढ़
  • गुवाहाटी मेडिकल कॉलेज - गुवाहाटी
  • सिलचर मेडिकल कॉलेज - सिलचर
  • तेजपुर मेडिकल कॉलेज - तेजपुर (बनत अहय)
  • बरपेटा मेडिकल कॉलेज - बरपेटा (बनत अहय)
  • आयुर्वेदिक कॉलेज- गुवाहाटी

भाषा सम्पादन



 

असम कय भाषायें 2001 की जनगणना के हिसाब ते[२][३] ██ असमिया (48.8%)██ बांग्ला (27.5%)██ बोडो (4.8%)██ नेपाली (2.12%)██ हिंदी (5.88%)██ अन्य (11.8%)

असमिया अउर बोडो खास क्षेत्रीय अव सरकारी भाषा अहँइ। बंगाली बराक घाटी के तीन जिलन म सरकारी दर्जा पाये अहय अउर राज्य कय दुसरी सबसे जादा बोली जाय वाली भाषा (33.91%) अहय।

धरम सम्पादन

असम मा धरम[४]
धर्म प्रतिशत
हिंदू
  
64.90%
मुसलमान
  
30.90%
ईसाई
  
3.70%
अन्य
  
0.50%

2001 की जनगणना के लेखा, हियाँ हिंदुअन कय अबादी 1,72,96,455, मुसलमानन कय 82,40,611, ईसाई कय 9,86,589 अउर सिक्खन कय 22,519, बौद्धन कय 51,029, जैन कय 23,957 अउर 22,999 कय दूसर दूसर धरम से तालुक रखत हँय।

अर्थव्यवस्था सम्पादन

असम से भारत का जादा खनिज तेल मिलत हय। यहाँहियाँ लगभग 1००० किलोमीटर लम्बी पेटी मा खनिज तेल पावा जात हय। ई पेटी एह राज्य कय उत्तरी-पुरुबी सीमा से शुरू होइके खासी अउर जयन्तिया पहाड़ियों से होत होत कछार जिला तक फइली बाय। हियाँ कय खास तेल इलाका तिनसुकिया, डिब्रुगड़ अव शिवसागर जिला मा पाइ जात हय

पारंपरिक शिल्प सम्पादन

ललित कला सम्पादन

आसाम कय जातियाँ सम्पादन

जिला सम्पादन

 
असम कय 27 जिले

असम म 33 जिला अहँय -

  1. डीमा हासाउ जिला
  2. करीमगंज जिला
  3. कामरूप जिला
  4. कार्बी आंगलोंग जिला
  5. कोकराझार जिला
  6. गोलाघाट जिला
  7. काछाड़ जिला
  8. गोवालपारा जिला
  9. जोरहाट जिला
  10. डिब्रूगड़ जिला
  11. तिनसुकिया जिला
  12. दरंग जिला
  13. धुबरी जिला
  14. धेमाजी जिला
  15. नलबाड़ी जिला
  16. नगांव जिला
  17. बरपेटा जिला
  18. बंगाईगाँव जिला
  19. मरिगांव जिला
  20. लखिमपुर जिला
  21. शिवसागर जिला
  22. शोणितपुर जिला
  23. हाईलाकांडी जिला
  24. बक़सा जिला
  25. उदालगुड़ी जिला
  26. चिरांग जिला

असम कय परेशानी सम्पादन

अबहीं कय असम बाढ़, गरीबी, पिछड़ेपन अउर विदेशी घुसपैठ (खास कइके बांग्लादेशी) से परेशान अहय। एह घुस्पैठ कय सबसे बड़का कारन फासीवादी विचारधारा अउर दंगावादी अहँय।

नामी मनई सम्पादन

इहौ देखैं सम्पादन

सन्दर्भ सम्पादन

  1. "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 50th report (July 2012 to June 2013)" (PDF). Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India. मूल (PDF) से 2016-07-08 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 12 जुलाई 2017. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  2. "Distribution of the 22 Scheduled Languages". Census of India. Registrar General & Census Commissioner, भारत. 2001. अभिगमन तिथि 4 जनवरी 2014.
  3. "Census Reference Tables, A-Series - Total Population". Census of India. Registrar General & Census Commissioner, भारत. 2001. अभिगमन तिथि 4 जनवरी 2014.
  4. "Census of India - Socio-cultural aspects". Government of India, गृह मंत्रालय. अभिगमन तिथि 2 मार्च 2011.

बाहेरी कड़ियाँ सम्पादन