इरफ़ान ख़ान (7 जनवरी 1967 – 29 अप्रैल 2020), जेका खाली इरफ़ान कय नाँव से भी जानि जात हय [३][४] हिंदी सिनेमा में काम करै वाले एक्ठु भारतीय एक्टर औ प्रोड्यूसर रहें। बॉलीवुड कय अलावा यन कयु ब्रिटिश फिलिम में औ हॉलीवुड फिलिम में भी काम कइ चुका हँय। साल 2011 में भारत सरकार यन्हय पद्म श्री से सम्मानित किहिस। इरफान मक़बूल, सात खून माफ, स्लमडाग मिलेनियर, लाइफ इन मेट्रो, द लंच बाक्स, पीकू, तलवार, हिंदी मी़डियम आऊर इंगलिश मीडियम जइसन शानदार फिलिमन में काम कइ चुका हँय।

इरफ़ान ख़ान
2015 में इरफ़ान खान
जनमसाहब ज़ादे इरफ़ान अली खान[१]
7 जनवरी १९६७ (१९६७-01-07) (आयु 57)
भरतपुर, राजस्थान
मौत29 अप्रैल २०२०(२०२०-04-29) (उम्र 53)
मुम्बई, महाराष्ट्र, भारत[२]
राष्ट्रियताभारतीय
अउर नाँवइरफ़ान
अल्मा मेटरनेशनल स्कूल ऑफ ड्रामा
रोजगारफिलिम एक्टर, प्रोड्यूसर
कार्यकाल1988–2020
जिवनसाथीसुतापा सिकदर (बि॰ १९९५)
सन्तान2
पुरस्कारपद्मश्री (2011)

न्यूरो इंडोक्राइन ट्यूमर नाँव कय बीमारी से 29 अप्रैल 2020 बंबई कय कोकिलाबेन अस्पताल में यनकय निधन होइ गवा।

प्राथमिक जीवन औ पढाई सम्पादन

इरफ़ान खान कय जनम राजस्थान में, एक्ठु मुस्लिम परिवार में, सईदा बेगम खान औ यासीन अली खान कय घरे भा रहा। वनकय माइ बाप टोंक जिले कय लगे खजुरिया गाँव से रहें औ टायर कय कारोबार चलावत रहें।[५][६] इरफान औ वनकय दोस सतीश शर्मा क्रिकेट में रहे औ बाद में, को सीके नायडू टूर्नामेंट ताई 23 साल से कम उमर कय खेलाडिन कय पहिला श्रेणी क्रिकेट में खेलै ताई चुनि गय। दुर्भाग्य से, पइसा कय कमी कय नाते ऊ टूर्नामेंट में भाग लेवे नाइ गय।[७]

1984 में नई दिल्ली में राष्ट्रीय नाट्य विद्यालय (एनएसडी) में पढ़ाई करै खर्तिन छात्रवृत्ति जुटावै औ वँह से एक्टिंग में प्रशिक्षण करिन।

निजी जिनदगी सम्पादन

23 फरवरी 1995 कय, यन फिलिम लेखक औ दोस एनएसडी कय सुतापा सिकदर से बियाह कीहिन। वनकय दुई बेटवा हैं: बाबिल औ अयान। इंडिया टुडे कय 2011 में दिहा एक्ठु साक्षात्कार में सिकदर वनकय बारेम कहिन कि, "वन हरदम फोकस्ड रहा लैं। हम्मै याद हय कि वन घरे आइ कै, सीधै बेडरूम जाएक किताब पढ़ै लागा लैं।"[८] 2012 में आपन नाँव कय अंग्रेजी अक्षर "Irfan" में बीचेम एक्ठु अउर "R" (आर) बढ़ाइ दिहिन "Irrfan" काहे से वनकय मुताबिक आपन नाँव में एक्ठु अउर स्वर कय अवाज़ वन्है नीक लागा ला।[९]

निधन सम्पादन

इरफ़ान खान कय निधन 29 अप्रैल 2020 कय मुम्बईक कोकीलाबेन अस्पताल में भै, जहाँ वन लार्ज़ इन्टेस्टाइन (कोलोन) कय संक्रमण से भर्ती रहें। साल 2018 में वन्है न्यूरोएंडोक्राइन ट्यूमर कय पता चला, जवनेक बाद वन एक साल कय खर्तिन ब्रिटेन में इलाज कराइन। एक साल कय फुर्सत कय बाद वन फिर से कोलोन संक्रमण कय शिकायत से मुम्बई में भर्ती भँए। इ बीच में वन आपन फ़िलिम अंग्रेज़ी मीडियम कय शूटिंग किहिन, जवन वनकय अंतिम फिल्म रहा।[१०][११] वन्है न्युरो इन्डोक्राइन कैंसर रहा, जवन हॉर्मोन-बनावै वाले कोशिका कय एक्ठु दुर्लभ मेर कय कैंसर होय।[१२]

प्रमुख फिलिम सम्पादन

साल फिलिम चरित्र टिप्पणी
2020 अंग्रेज़ी मीडियम लड़की कय बाप कय मुख्य भूमिका में
2018 कारवां
ब्लैकमेल
2017 करीब करीब सिंगल योगी
हिंदी मीडियम
2013 डी-डे वली खान
द लंच बॉक्स
2011 ये साली ज़िन्दगी अरुण
सात खून माफ़ वासिउल्लाह खान
थैंक यू विक्रम
2010 राईट या राँग विनय पटनायक
हिस्स विक्रम गुप्ता
नोक आउट बच्चू/ टोनी खोसला
2009 एसिड फैक्ट्री काइज़र
बिल्लू बारबर बिल्लू/विलास परदेसी
न्यूयॉर्क रोशन (ऍफ़बीआई ऑफिसियल)
2008 भोपाल मूवी
स्लमडॉग मिलियनेयर पुलिस इंस्पेक्टर
क्रेजी 4 डॉ॰ मुखर्जी
देहली 6
रोड टू लद्दाख शफ़ीक
संडे कुमार
2007 लाइफ़ इन अ... मेट्रो मोंटी
अ माइटी हार्ट
पार्टीशन अंग्रेजी फ़िल्म
मेरीडीयन देवराज
माइग्रेशन अभय
2006 द नेमसेक
द किलर
यूँ होता तो क्या होता
सैनिकुडु तेलुगु फ़िल्म
सिर्फ़ २४ घंटे
मिस्टर १००%
2005 दुबई रिटर्न
रोग
बुलेट
7½ फेरे मनोज
चेहरा चन्द्रनाथ दीवान
चॉकलेट
गरम
2004 शैडो ऑफ टाइम अंग्रेजी फ़िल्म
आन
चरस
2003 मकबूल मकबूल
हासिल
द बाइपास पुलिस वाला
धुंध अजीत खुराना
फुटपाथ शेख
सुपारी
2002 काली सलवार
गुनाह ए सी पी दिग्विजय पाँडे
बोकशू द मिथ अंग्रेजी फ़िल्म
प्रथा अंग्रेजी फ़िल्म
2001 द वॉरियर
कसूर
2000 घात
1998 सच अ लौंग जर्नी
बड़ा दिन पुलिस इंस्पेक्टर
1997 प्राइवेट डिटेक्टिव इंस्पेक्टर ख़ान
1994 वादे इरादे
1991 एक डॉक्टर की मौत
1990 चाणक्य
दृष्टि राहुल
1989 कमला की मौत अजीत
1988 सलाम बॉम्बे

टीवी धारावाहिक अव डॉक्यूमेंट्री फिलिम सम्पादन

साल धारावाहिक चरित्र टिप्पणी
1994 द ग्रेट मराठा नजीबुद्दौला (रोहिल्ला सरदार)
1994 चंद्रकांता (टीवी शृंखला) बद्रीनाथ
1992 चाणक्य सेनापति भद्रसाल

फ़िल्मफ़ेयर पुरस्कार सम्पादन

नागरिक सम्मान सम्पादन




सन्दर्भ सम्पादन

  1. "Irrfan Khan". Irrfan.com. मूल से 2013-12-08 को पुरालेखित.
  2. "रहेनन् बलिउड अभिनेता इरफान खान". सेतोपाटी.
  3. "Irfan drops 'Khan". News.avstv.com. मूल से 27 सितंबर 2013 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 2012-07-21.
  4. Jha, Subhash K (7 मार्च 2012). "Irrfan drops his surname Khan". Mid-day.com. अभिगमन तिथि 2012-07-21.
  5. "Cutting across roles". The Hindu. Chennai, India. 14 February 2009. मूल से 21 February 2009 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 4 August 2010. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  6. O'Connor, Ashling (27 March 2007). "From Bollywood to Boston". London: Times Online. मूल से 15 June 2011 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 2010-12-04. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  7. Abish Mathew (2017-11-10), Son Of Abish feat. Vir Das & Irrfan Khan, अभिगमन तिथि 2018-06-29
  8. "Irrfan Khan turns India's best known international actor : Profile – India Today". Indiatoday.intoday.in. 22 April 2011. मूल से 19 November 2011 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 2012-07-21. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  9. "Paan Singh Tomar has become a symbol: Irrfan". IBN Live. 4 March 2012. मूल से 7 March 2012 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 20 March 2012. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  10. https://www.ndtv.com/entertainment/actor-irrfan-khan-dies-in-mumbai-at-53-2220189
  11. https://www.hindustantimes.com/bollywood/irrfan-khan-dies-at-54/story-Hd8s2xZ6uNeqDjgV0sl7zI.html
  12. https://www.bbc.com/news/world-asia-india-52468343