पश्चिम त्रिपुरा जिला

पश्चिम त्रिपुरा ज़िला
West Tripura district
मानचित्र जवनेम पश्चिम त्रिपुरा ज़िला West Tripura district हाइलाइटेड हय
सूचना
राजधानी : [[|अगरतला|अगरतला]]
क्षेत्रफल : 942.55 किमी²
आबादी(2011):
 • घनत्व :
9,18,200
 974/किमी²
उपविभागन कय नांव: विधान सभा सीटें
उप विभागन कय गिनती: ?
खास भाषा कुल: [[|कोक बोरोक भाषा|कोक बोरोक]], बंगाली


पश्चिम त्रिपुरा भारतीय राज्य त्रिपुरा कय एक जिला आय। जिला कय मुख्यालय अगरतला आय जौन राज्य कय राजधानिव अहै। पश्चिम त्रिपुरा जहां एक ओरी मंदिरन के बरे जाना जात है, हुवंयी दुसरी ओर ई जगह ऊंच पर्वत, महल अव झील आदि के बरे भी प्रसिद्ध अहै। ऐतिहासिक दृष्टि से भी ई काफी महत्वपूर्ण अहै। [१][२]

परिचय सम्पादन

पश्चिम त्रिपुरा बांग्लादेश के उत्तर, उत्तर त्रिपुरा के पुरुब अउर दक्षिण त्रिपुरा के दक्खिन से घिरी अहै। ई स्थान कइव प्रमुख राजाओं के हाथों से होइके गुजरा हय। बीर बिक्रम किशोर माणिक्य हियाँ कय अंतिम राजा रहे। इनके खतम भये के बाद उनकय मेहरारू महाराजी कंचनपुरा देवी एह जगह कय कार्यभार पूरी तरह से संभालीं। हियाँ कय प्रमुख नदियों मा गोमती अव होवाड़ अहै। एहकय क्षेत्रफल अहै 2997 km² अव जनसंख्या अहै 1,530,531 (2001)।

प्रशासन सम्पादन

पच्छूं त्रिपुरा जिला कय चार उपमंडल अहैं।

खास आकर्षण सम्पादन

अगरतला सम्पादन

अगरतला मा प्रमुख आकर्षण केन्द्र उज्जयंता पैलेस, राज्य संग्रहालय, जनजातीय संग्रहालय, सुकान्ता एकेडमी, एम.बी.बी. कॉलेज, लक्ष्मीनारायाण मंदिर, उमा महेश्‍वर मंदिर, जगन्नाथ मंदिर, बेनुबन बिहार, गेडु मीन मस्जिद, मलांच निवास, रविन्द्र कनान, पुरबाशा, हस्तशिप केन्द्र, चौदहवां देवी मंदिर, चर्च आदि अहैं।

उज्जयंत पैलेस सम्पादन

thumb|उज्जयंत पैलेस

अगरतला स्थित उज्जयंता पैलेस एक शाही महल आय। ई महल एक वर्ग किलोमीटर के दायरा मा फइला बा। एह महल कय निर्माण महाराजा राधा किशोर मानिक सन् 1899-1901 ई. मा करवाए रहें। महल मा खूबसूरत टाइल, लकड़ी कय जादातर काम अव दरवाजन पय खूबसूरत हस्तकला कीन गय अहै। एह महल क का विशाल मुगल गार्डन के शैली मा तैयार कीन गा अहै। उज्जयंता महल कय वास्तुकला काफी आकर्षक अहै। एहके अतिरिक्त महल मा तीन ऊंच गुम्बद अहैं।

मनु बकुल बुद्धा मंदिर

ई मंदिर अगरतला हवाई अड्डा से 125 किलोमीटर की दूरी पय स्थित अहै। माना जात है कि एहमा स्थित मूर्ति का अराकन से लावा गा रहा। हर साल अप्रैल माह के दौरान एक सप्ताह के मेला कय आयोजन कीन जात है। काफी संख्या मा लोग देश-विदेश से एह मेला मा शामिल होत हैं।

चतुर्दश देवता मंदिर

चतुर्दश देवता मंदिर ओल्ड अगरतला मा स्थित अहै। ई मंदिर अगरतला से लगभग आठ किलोमीटर दूर अहै। एह मंदिर कय निर्माण महाराजा कृष्ण किशोर माणिक्य अठाहरवीं शताब्दी मा करवाए रहें। हर साल जून मा खरची पूजा कीन जात है। एह पूजा मा काफी संख्या मा हर धरम कय मनई शामिल होत हैं।

कमलसागर

एह विशाल झील कय निर्माण महाराजा धन्य माणिक्य 15वीं शताब्दी मा करवाए रहें। ई झील कमलसागर के तट पय स्थित अहै। झील के नगीचय मा देवी काली कय एक प्रसिद्ध मंदिर अहै। ई मंदिर लगभग सोलहवीं शताब्दी का आय। काफी संख्या मा पर्यटक मंदिर मा दर्शन अउर झील कउ आनन्द लियै बरे आवत हैं। यहिके अलावा, कवि रविन्द्रनाथ टैगोर 1926 मा हियाँ कुछ समय खातिर ठहरा रहें।

कुंजबन पैलेस

ऊंचे पर्वत पय स्थित कुंजबन एक खूबसूरत दर्शनीय स्थल अहै। एह महल कय निर्माण महाराजा बिरेन्द्र किशोर माणिक्य 1917 ई. मा करवाए रहें। एह खूबसूरत जगह कय चयन महाराजा ने सुबुरबन महल कय इमारत बनवावइ के बरे केहे रहें।

नीरमहल

एह खूबसूरत झील महल कय निर्माण महाराजा वीरबिक्रम किशोर माणिक्य 1930 ई. मा करवाए रहें। ई महल एक प्राकृतिक झील के बीचे स्थित अहै जेहका रूद्रसागर के नाम से जाना जात है। एहकय क्षेत्रफल 5.35 वर्ग किलोमीटर मा फैला बा। संझा के समय एह महल कय नजारा अत्यंत अद्भुत होत है।

आवागमन सम्पादन

वायु मार्ग

सबसे नगीच हवाई अड्डा अगरतला अहै। कलकत्ता द्वारा अगरतला के बरे नियमित रूप से उड़ान भरी जात है।

रेल मार्ग

सबसे नगीच रेलवे स्टेशन धर्मनगर अहै। ई स्थान अगरतला स्थित जिला मुख्यालय से 200 किलोमीटर दूर अहै।

सड़क मार्ग

पच्छूं त्रिपुरा कलकत्ता, धर्मनगर, गोवाहटी, सिलचर आदि से सड़क मार्ग द्वारा पहुंचा जाय सकत है।

इहौ देखैं सम्पादन

बाहरी कड़ियाँ सम्पादन

सन्दर्भ सम्पादन

  1. "Four new districts, six subdivisions for Tripura". CNN-IBN. 26 October 2011. मूल से 26 January 2013 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 10 April 2012. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  2. "Tripura Gazette - Creation of New Khowai district" (PDF). अभिगमन तिथि 24 January 2019.