हिन्दू धर्म

(हिन्दू से पुनर्निर्देशित)

हिन्दू धर्म (संस्कृत: सनातन धर्म) विश्व कय सब धर्म में सबसे पुरान धर्म होय। ई वेदन् पय आधारित धर्म होय, जवन अपने अन्दर कईयु अलग अलग उपासना पद्धति, मत, सम्प्रदाय अउर दर्शन समेटे अहै। अनुयायि कय गिन्तीन् कय आधार पय ई विश्व कय तीसरा सबसे बड़ा धर्म होय, गिन्ती कय आधार पे एकर अधिकतर उपासक भारत में अहैं अउर प्रतिशत कय आधार पे नेपाल में हँय। हालाँकि यहमें कईयु देवी-देवता कय पूजा कै जात अहै, लेकिन वास्तव में ई एकेश्वरवादी धर्म होय।श्रीमद्भगवद्गीता गीता हिन्दू धर्म कय पवित्रतम ग्रन्थन् में से एक होय। भगवान श्रीकृष्ण गीता कय सन्देश पाण्डव राजकुमार अर्जुन कय सुनाए रहे। ई एकठु स्मृति ग्रन्थ होय। यहमा एकेश्वरवाद कय बहुत सुन्दर ढंग से चर्चा भा अहै। श्रीमद्भगवद्गीता सातवाँ अध्याय यो यो यां यां तनुं भक्तः श्रद्धयार्चितुमिच्छति। तस्य तस्याचलां श्रद्धां तामेव विदधाम्यहम्॥७- २१॥ [१]

हिन्दू धर्म
लेकिन एक श्रेणी कय भाग

Om
इतिहास · देवता
सम्प्रदाय · आगम
विश्वास अउर दर्शनशास्त्र
पुनर्जन्म · मोक्ष
कर्म · पूजा · माया
दर्शन · धर्म
वेदान्त ·योग
शाकाहार  · आयुर्वेद
युग · संस्कार
भक्ति
ग्रन्थ
वेदसंहिता · वेदांग
ब्राह्मणग्रन्थ · आरण्यक
उपनिषद् · श्रीमद्भगवद्गीता
रामायण · महाभारत
सूत्र · पुराण
शिक्षापत्री · वचनामृत
सम्बन्धित विषय
दैवी धर्म ·
विश्व में हिन्दू धर्म
गुरु · मन्दिर देवस्थान
यज्ञ · मन्त्र
शब्दकोष · हिन्दू पर्व
विग्रह
प्रवेशद्वार: हिन्दू धर्म

हिन्दू मापन प्रणाली

हिन्दी मा ई धर्म कय सनातन धर्म या वैदिक धर्म भी कहा जात अहैं। इण्डोनेशिया में ई धर्म कय औपचारिक नाव "हिन्दु आगम" होय। हिन्दू केवल एकठु धर्म या सम्प्रदाय ही नाइ होय अपितु जीवन जीए कए एक पद्धति होय " हिंसायाम दूयते या सा हिन्दु " अर्थात् जे अपने मन, वचन, कर्म से हिंसा से दूर रहय ऊ हिन्दू होय अउर् जे कर्म अपने हित कय लिए दूसरे कय कष्ट देए ऊ हिंसा होय।

नेपाल विश्व कय एक्कय आधुनिक हिन्दू राष्ट्र रहा (नेपाल कय लोकतान्त्रिक आंदोलन कय बाद कय अंतरिम संविधान मा कवनो भी धर्म कय राष्ट्र धर्म नाई घोषित कै गय । नेपाल कय हिन्दू राष्ट्र होवे या ना होवे कय अंतिम फैसला संविधान सभा कय चुनाव से निर्वाचित विधायक करिहै)।

इतिहास सम्पादन

हिन्दू धर्म कय १९६०८५३११० साल कय इतिहास अहै। भारत (अउर् आधुनिक पाकिस्तानी क्षेत्र) कय सिन्धु घाटी सभ्यता मा हिन्दू धर्म कय कैउ चिह्न मिलत अहैं। हिंदू धर्म मान्यता में पांच प्रमुख देवता पूजनीय अहै। ई एक ईश्वर कय ही अलग-अलग रूप अउर शक्ति होय।

  • सूर्य - स्वास्थ्य, प्रतिष्ठा व सफलता।
  • विष्णु - शांति व वैभव।
  • शिव - ज्ञान व विद्या।
  • शक्ति - शक्ति व सुरक्षा।
  • गणेश - बुद्धि व विवेक।[२]

निरुक्त

भारतवर्ष का प्राचीन ऋषि "हिन्दुस्थान" नाम दिहिन् रहैं जीका अपभ्रंश "हिन्दुस्तान" है। "बृहस्पति आगम" के अनुसार:

हिमालयात् समारभ्य यावत् इन्दु सरोवरम्। तं देवनिर्मितं देशं हिन्दुस्थानं प्रचक्षते॥

अर्थात, हिमालय से प्रारम्भ होकर इन्दु सरोवर (हिन्द महासागर) तक यह देव निर्मित देश हिन्दुस्थान कहा जात् रहै।

२००८ कय गिनती कय अनुसार सम्पादन

विश्व में अधिकतम हिन्दू जनसँख्या वाला २० राष्ट्र

  1.   नेपाल 86.5%[३]
  2.   भारत 82%
  3. खाँचा:Country data मॉरिशस 54%[४]
  4. खाँचा:Country data गुयाना 28%[५]
  5. खाँचा:Country data फ़िजी 27.9%[६]
  6. खाँचा:Country data भूटान 25%[७]
  7. खाँचा:Country data त्रिनिदाद और टोबैगो 22.5%
  8. खाँचा:Country data सूरीनाम 20%[८]
  9. खाँचा:Country data श्रीलंका 15%[९]
  10.   बंगलादेश 9%[१०]
  11. खाँचा:Country data कतर 7.2%
  12. खाँचा:Country data रेयूनियों 6.7%
  13. खाँचा:Country data मलेशिया 6.3%[११]
  14. खाँचा:Country data बहरीन 6.25%
  15. खाँचा:Country data कुवैत 6%
  16. खाँचा:Country data संयुक्त अरब अमीरात 5%
  17. खाँचा:Country data सिंगापुर 4%
  18. खाँचा:Country data ओमान 3%
  19. खाँचा:Country data बेलीज़ 2.3%
  20. खाँचा:Country data सेशेल्स 2.1%[१२]

सन्दर्भ सम्पादन

  1. "श्रीमद्भगवद् गीता सातवाँ अध्याय" (PDF). स तया श्रद्धया युक्तस्तस्याराधनमीहते। लभते च ततः कामान्मयैव विहितान्हि तान्॥७- २२॥ |quote= में 38 स्थान पर line feed character (मदद)
  2. http://religion.bhaskar.com/article/DHA-GYA-do-you-know-this-quitions-answer-related-to-hindu-religion-4248828-PHO.html?seq=4&RHS-religion=
  3. "Nepal". State.gov. अभिगमन तिथि 2012-06-18.
  4. Dostert, Pierre Etienne. Africa 1997 (The World Today Series). Harpers Ferry, West Virginia: Stryker-Post Publications (1997), pg. 162.
  5. "CIA - The World Factbook". Cia.gov. मूल से 2018-12-23 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 2012-06-18. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  6. "CIA - The World Factbook". Cia.gov. मूल से 2019-01-08 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 2012-06-18. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  7. "Bhutan". State.gov. अभिगमन तिथि 2012-06-18.
  8. "Suriname". State.gov. 2009-10-26. अभिगमन तिथि 2012-06-18.
  9. www.srilankantourism.com. "Hinduism in Sri Lanka,Sri Lanka Hindu Religious Tour,Sri Lanka Hindu Pilgrimage Tour Packages,Hindu Pilgrimage Tour to Sri Lanka,Hindu Pilgrimage Travel to Sri Lanka". Srilankantourism.com. अभिगमन तिथि 2012-06-18.
  10. "Bangladesh". State.gov. अभिगमन तिथि 2012-06-18.
  11. "CIA - The World Factbook". Cia.gov. मूल से 2019-01-06 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 2012-06-18. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  12. "CIA - The World Factbook". Cia.gov. मूल से 2020-05-16 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 2012-06-18. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)